Η σταχτομαζώχτρα, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Η ιστορία διαδραµατίζεται µεταξύ Σκιάθου και Βόρειας Εύβοιας, κάπου στα 1870. Η Αχτίτσα είχε χάσει τον άντρα της, µια κόρη και δυο γιους. Ο τρίτος της γιος ήταν κάπου στην Αµερική, χωρίς να έχει δώσει σηµεία ζωής. Είχε δυο ορφανά εγγονάκια, από την κόρη της, τον Γέρο και την Πατρώνα.

Έκανε πολλές δουλειές για να τα ζήσει. Το κυριότερο εισόδηµά της όµως προερχόταν από το σταχοµάζωµα. Την εποχή του θερισµού περνούσε µαζί µε άλλες γυναίκες, µε καΐκι, στη Βόρεια Εύβοια, πήγαινε στα χωράφια και µάζευε τα πεσµένα στο χώµα στάχυα που δεν καταδέχονταν να µαζέψουν οι αγρότες. Κάποια Χριστούγεννα κι ενώ η ηλικιωµένη τα ‘φερνε βόλτα δύσκολα, έλαβε ένα γράµµα από τον ξενιτεµένο της που της έστελνε χρήµατα. Έτσι η χαροκαµένη χήρα µπόρεσε να συντηρήσει τα εγγόνια της.